|| કારતક સુદ ૧૫ – કાર્તિકી પૂર્ણિમાનો મહિમા ||

આ દિવસે ચાતુર્માસ પૂર્ણ થવાથી શત્રુંજય ગિરિરાજ ઉપર જઈને આદેશ્વરદાદાને ભેટવાનો પહેલો દિવસ હોય છે. આ દિવસની સાથે દ્રાવિડ અને વારિખિલ્લ રાજા અને તેના સૈનિકોની કથા જોડાયેલી છે.

જૈન પરંપરા મુજબ જૈન સાધુ સાધ્વીજીઓના ચાતુર્માસની સમાપ્તિ અને નવા વર્ષે વિહાર કરવાની પરંપરા છે. તે ઉપરાંત કાર્તિક પૂર્ણિમાએ શત્રુંજય-ગિરિરાજજીના યાત્રાનો પ્રારંભ પણ થશે. સાથોસાથ કલિકાલ સર્વજ્ઞા હેમચન્દ્રાચાર્ય મહારાજનો જન્મદિવસ પણ છે. પૂ. મુનિરાજ જગતચન્દ્રવિજયજી મહારાજના જણાવ્યા પ્રમાણે કારતકી પૂનમ એટલે રત્નત્રયી આરાધના, તત્ત્વત્રયીની ઉપાસનો દિવસ છે. ચોમાસામાં ચાર મહિના માંગલિક રહેલી શ્રી શેત્રુંજય મહાતીર્થની યાત્રાનો આરંભ થાય છે. હજારો શ્રાવક-શ્રાવિકાઓ ગિરિરાજની સ્પર્શના કરવા આવે છે. કેટલાક નવ્વાણુ યાત્રાનો આરંભ કરે છે.

આ દર્શન એટલે દેવની ઉપાસના. કલિકાલ સર્વજ્ઞા પૂ. હેમચન્દ્રચાર્યજીનો જન્મ દિન એટલે ગુરુભગવંતના સ્મરણથી ગુરુતત્વની ઉપાસના અને છેલ્લે ચાતુર્માસમાં સ્થિરવાસ કરી રહેલા સાધુ-સાધ્વીજીઓએ ભાવિકોને તપ-ત્યાગની આરાધના કરાવી હોય છે. તેઓ હવે વિહાર કરશે. એ સંદર્ભમાં એ પણ એક ઉપાસના છે. આમ આ ત્રિવેણી પર્વ છે.

પર્વ તિથિઓમાં કાર્તિકી પૂર્ણિમાનું મહાત્ય્મ અનેરું છે.જે માણસ સિદ્ધગિરી ઉપર જિનેશ્વરના ધ્યાનમાં તત્પર થઇ ને કાર્તિકી પૂનમની વિધિ પૂર્વક ઉત્તમ પ્રકારે આરાધના કરે છે તે આ લોકમાં સર્વ પ્રકારે સુખ ભોગવી અલ્પ સમયમાં મુક્તિ સુખને પામે છે. કાર્તિકી પૂનમના દિવસે માત્ર એક ઉપવાસ કરીને શ્રી શત્રુંજય ગિરિરાજની ભાવપૂર્વક યાત્રા કરવાથી ઋષિહત્યા, સ્ત્રી હત્યા અને બાળ હત્યા જેવા ઘોર પાપોથી માનવી મુક્ત થઇ જાય છે.

તિર્યંચગતિ,દેવગતિ અને નરકગતિમાં ચોરાસી લાખ ફેરા ફરતાં ફરતાં કોઈ મહાપુણ્ય યોગે આજે માનવભવ પ્રાપ્ત કરવાને ભાગ્યશાળી થયો છે.પરંતુ માનવભવ મળ્યા પછી એ બધા ભૂતકાળને ભૂલી ગયો છે અજ્ઞાનતાના કારણે અનેક પ્રકારના પાપોના પોટલાં બાંધે છે. પરંતુ જ્ઞાની ભગવંતોએ એવા ભયંકર બંધનોમાંથી છુટવાના અનેક ઉપાયો બતાવી આપના પર મહાન ઉપકાર કર્યા છે. એક એક પર્વતિથીની આરાધનાથી પૂર્વે કરેલા ઘોર પાપો ક્ષણવારમાં બળીને ભસ્મી ભૂત થઇ જાય છે.

KARTAKI PONAM JATRA -SHATRUNJAY MAHATIRTH PALITANA
Kartik Poornima is very auspicious and religious day for the Jains.This is the day of ‘Nirvana’ of Dravid and Varikhil along with 10 crore monk.Jains celebrate it by visiting ‘Palitana’ one of the most famous Jain pilgrimage
places.

Kartik Poornima and the Sacred Shatrunjay Tirth Yatra

On the auspicious day of Kartik Poornima, a vast gathering of Jain pilgrims assembles at the foothills of the Shatrunjay Hills in Palitana Taluka to begin their sacred yatra (pilgrimage). This holy journey, known as Shri Shatrunjay Teerth Yatra, holds immense significance in the life of every Jain devotee. Covering nearly 220 kilometers of rugged, mountainous terrain, pilgrims walk on foot to reach the summit and offer reverence to Lord Adinath.

The Shatrunjay Hills remain closed to the public during the four monsoon months. On Kartik Poornima, the hills are once again opened for worship. As Jains abstain from temple visits during the monsoon season, this day marks their return to devotion — making it one of the most celebrated and spiritually powerful days of the year.

According to Jain tradition, Lord Adinath, the first Tirthankara, sanctified these hills by delivering his first sermon here. Scriptures mention that countless sadhus and sadhvis have attained moksha (liberation) on these sacred slopes. It is believed that a single step taken towards Shatrunjaya with a pure heart can wash away the sins of both present and past lives. The sinful become pure, the wicked turn saintly, and even those with omniscient knowledge cannot fully describe its glory. Those who complete the yatra with deep faith are said to attain salvation within their third or fifth birth.

Many great souls, including Dravid and Varikhilla, achieved liberation here along with millions of monks. Numerous others have found freedom from the endless cycle of worldly suffering (sansar) on these hills. The day of Kartik Poornima also coincides with the birth anniversary of Acharya Hemchandracharya.

Kartik Poornima Vidhi (Rituals of Kartik Poornima)

Devotional Observances:

• Perform Kayotsarga of 21 Logassa
• Recite 21 Khamasanas
• Draw 21 Swastikas
• Offer 20 Navakarvalis
• Chant the sacred mantra:
  “Shri Shatrunjaya Tirthadhirajaya Namah”

Hymns and Verses from “Siddhachal Samaru Sada”

1. Reciting Siddhachal Samaru Sada, offer Khamasanas in devotion.
   On Chaitra Poornima, fast for a month in reverence with 5 crore monks attaining liberation.
2. The great Pandavas attained moksha at Gaya; many others too reached the Siddha realm — Siddhachal be their name.
3. Bathing at 68 tirths purifies the soul; perform sacred ablution and awaken inner wisdom — Vimlachal.
4. On Surgiri Hill, the Jinas were bathed in worship; this became known as Surgiri Siddhachal.
5. The magnificent mountain spans great distances, its glory vast and divine — Mahagiri Siddhachal.
6. Countless monks of virtue and self-restraint worship here, radiating peace and penance — Punyarashi Siddhachal.
7. Through deep meditation, monks conquer karma and attain Kevalgnan — Shripad Giri Siddhachal.
8. Lord Simandhar Swami revealed the splendor of this hill, praised even by celestial beings — Indraprakash Siddhachal.
9. Devotees performing yatra here gain immeasurable spiritual benefit — Mahatirth Siddhachal.
10. This eternal tirth will endure forever — Shashvat Girisant Siddhachal.
11. Even sinners and transgressors who sincerely perform the Kartik Poornima Yatra find purification — Drudhshakti Siddhachal.

12–20. Each verse describes the glory of sacred peaks such as Mahapadma Giri, Pushpdant Giri, Vimlachal, Surgiri, Subhdragir, Kadambgiri, and others — every mountain symbolizing a stage of purity, penance, and liberation.

Essence of the Yatra

Those who perform this yatra with true faith—mind, body, and soul—receive blessings beyond measure. Their desires are fulfilled, their karmas purified, and their spiritual progress assured. The faithful are promised liberation within a few births, realizing divine union with Shri Shubh Vir Vijay Prabhu.

Kartika Poornima Katha (Story of Kartik Poornima)
On this sacred day, Jains remember the divine grace of Shatrunjay Hills — a land where penance meets purity and where every step taken in devotion leads one closer to eternal peace and enlightenment.

Bhagvan Aadinath Na Pautro Dravid Ane Varikhill Rajpaat mate Yuddh Karyu Lakho Saniko Mutyu Pamya Varsakalna 4 Mas Yuddh Bandh Rahyu (Te Vakahte Yuddhni Prathha Hati)

Eva Samye Ek Rusimuni Jangalmathi Pasar Thai Rhya Hata Varikhill E Rusimuni Pase Vandan Karva Gaya E Rusimunie Bhai Sathe Yudh N Karvanu Dharmopdesh Aapi Ne Kahyu Ke Aap To Bhagvan Aadinathna Pautro Chho. Aap Tuchh Jaminana Tukda Mate Lado Chho

Aa Updeshthi Varikhill Bhai Pase Mafi Mangva Gaya. Bhai Same Aavta Joi Dravid Bhatru Premthi Nami Padya Banne Bhaio Potanu Rajay Putrone Aapi 10 Crod Sainiko Sathe E J Rusimuni Pase Janglama Raheva Lagya.

Ek Divas Nami Ane Vinami Vidhyadhar Shashvatgiri Tirthna Darsne Jai Rhya Hata Dravid Ane Varikhill E Munio Ne Vandan Kari Ne Puchhyu Aap Kai Baju Jai Rahya Chho. Nami Ane Vinamie Shetrunjay Mahatmay Samjavta Tya Jai Rhya Chhie Em Janavyu.

Emna Prabhvathi Dravid Ane Varikhill 10crod Sainiko Sathe Temni Pase Diksha Lidhi Have Muniraj Kahevaya E Pan Shasvatgirini Yatra Karva Nikadi Padya

Nami Ane Vinami Gyanthi Joyu Ke Dravid Ane Varikhill 10 Crod Munio Sathe Ahi Thi Muktipad Ne Pamvana Chhe. Temne Updesh Aapta Kahyu Ke Aap Aa Tirthni J Seva Karso Ane Ahithi J Muktine Varvana Chho. Aap Ahij Raho.

Kartika Purnimana Divse 10 Carod Munio Sathe Darvid Ane Varikhill Shatrunjay Par Thi Mokse Gaya Hata.